អាណាចក្រខ្មែរ គឺជាសម័យ មួយ ដែល មានភាព រុងរឿង បំផុត ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាតិខ្មែរ។ ដោយសារហេតុ ដែលខ្មែរ មានដែនដី ធំធេង និងវិសាលភាពយ៉ាងច្រើន អាណាចក្រខ្មែរ ត្រូវបានហៅថា “មហាអាណាចក្រខ្មែរ”។ ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ អាណាចក្រ នេះត្រូវបាន ចងក្រង និងរក្សាទុក តាមរយៈសិលាចារឹក និង សាស្ត្រា ស្លឹករឹត។
សាស្ត្រាស្លឹករឹត គឺជាគម្ពីរ ឬអត្ថបទបុរាណដែលត្រូវបានចារនៅលើស្លឹករឹត។ ស្លឹករឹតគឺជាស្លឹករបស់ដើមទ្រាំង ដែលមានប្រភពមកពីភាគខាងកើត និងខាងជើងនៃប្រទេសឥណ្ឌា និងស្រីលង្កា។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើមទ្រាំងនេះអាចរកឃើញនៅប្រទេសកម្ពុជា ថៃ និងភូមា។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ដើមទ្រាំងមានច្រើននៅខេត្តក្រចេះ និងកំពង់ធំ។
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួនណាត បានពន្យល់ថា ពាក្យ “សាស្ត្រា” ក្នុងភាសាបាលី និងសំស្ក្រឹត មានន័យថា ក្បួនច្បាប់ ឬ សេចក្តីដឹង ដែលពាក់ពន្ធ័ទៅនឹងចំណេះដឹង វិទ្យាសាស្ត្រ សាសនា ច្បាប់ និងទ្រឹស្តីអំពីជីវិត។ អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះទៀតក៏បានរៀបរាប់ថា សាស្ត្រាស្លឹករឹតមានកំណើតចាប់ពីសម័យអង្គរ។
សាស្ត្រាស្លឹករឹត ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាជនខ្មែរយ៉ាងទូលំទូលាយ នៅសម័យកាលមុនៗ ហើយត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាប្រចាំ។ ប៉ុន្តែពេលកន្លងមក វប្បធម៌សិលាចារឹក និងសាស្ត្រាស្លឹករឹតក៏បានរលាយបាត់បង់បន្តិចម្តងៗ ដោយសារអវត្តមាននៃការរក្សាទុក និងការចែកចាយខ្វះខាត។
សព្វថ្ងៃ សាស្ត្រាស្លឹករឹតភាគច្រើន ត្រូវបានរក្សា និងប្រើប្រាស់នៅតែក្នុងវត្តអារាមប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះ វាក៏មានហានិភ័យបាត់បង់បន្តិចម្តងៗ ផងដែរ។ បណ្តាលមកពីការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដែលរំពឹងឱ្យប្រើសៀវភៅ ឬវិធីសាស្ត្រឌីជីថលជំនួស។
សរុបមក សាស្ត្រាស្លឹករឹតគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិបុរាណដ៏មានតម្លៃ ដែលបង្ហាញពីភាពចម្បងនៃវប្បធម៌ និងស្មារតីដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ជាតិខ្មែរ។ វាអាចជាគម្ពីរសាសនា ឬឯកសារដែលរៀបរាប់អំពីពង្សាវតារនៃប្រទេសខ្មែរយើងផងដែរ។
—————————————————-
The Khmer Empire was one of the most glorious periods in Cambodian history. Due to the vast territory under Khmer control, it earned the title of the “Great Khmer Empire.” This rich history has been recorded and preserved through stone inscriptions and Sastra Slëk Rëet (palm-leaf manuscripts).
What is Sastra Slëk Rëet made from?
Sastra Slëk Rëet refers to ancient texts inscribed on palm leaves, specifically the leaves of the T’rang tree (Corypha palm). This tree originates from the eastern and northern parts of India and Sri Lanka. In Southeast Asia, the T’rang tree can be found in countries like Cambodia, Thailand, and Myanmar. In Cambodia, the tree is mostly found in Kratie and Kampong Thom provinces.
According to Samdech Preah Sangharaja Chuon Nath, the word Sastra in Pali and Sanskrit means “doctrine,” referring to knowledge, sciences, religion, law, and philosophies about life. Some scholars have stated that Sastra Slëk Rëet dates back to the Angkor period.
These palm-leaf manuscripts were widely shared among Khmer people in the past and used over many generations. However, as time went on, both the tradition of stone inscriptions and the use of palm-leaf manuscripts have gradually faded. Today, Sastra Slëk Rëet is mostly preserved and used only within Buddhist pagodas. As a result, it is slowly being lost due to the rise of modern technology such as printed books and digital formats.
In conclusion, Sastra Slëk Rëet is a valuable cultural heritage of the Khmer people. These texts, written on palm leaves, include religious scriptures and historical records that reflect the wisdom and identity of the Khmer civilization.
Indian counterparts,
